O muíño hidráulico foi a máquina máis perfecta e cotizada no rural galego pola súa funcionalidade, rendibilidade e economía, creando uns constumes e un folclore no seu entorno que serían transmitidas de xeración en xeración.
Ainda que algúns muíños eran de uso privado, a maioría eran veciñais ou comunais. O seu reparto era por “pezas”, días, noites ou un determinado número de horas que respondía a un calendario fixado de antemán e transmitido, na maioría dos casos, verbalmente de pais a fillos.
Os accesos eran a través de tortuosos sendeiros que obrigaban a levar a mercadoría, moitas veces de noite, ao lombo.
Ademais da súa funcionalidade para moer, o muíño era un punto de encontro veciñal onde se repasaban as novas, as cancións e os bailes. É aquí onde nace a “muiñeira”.
No catastro do Marqués de la Ensenada aparecen inventariados no ano 1761 un total de 82 muíños no termo municipal do Concello de Dumbría. Pénsase que o máis antigo é o situado no lugar da Carballa (Buxantes), cuxa construcción debeu ser a finais do século XV e comezos do XVI.
Os muíños veciñais sempre foron un lugar de relacións e amores. Os xoves acodían á muiñada rematando en troula, baile e canto.
Inventario de muíños por parroquias:
- Parroquia de Berdeogas: 28.
- Parroquia de Buxantes: 46.
- Parroquia de Dumbría: 40.
- Parroquia do Ézaro: 30.
- Parroquia de Olveira: 34.
- Parroquia de Olveiroa: 9.
- Parroquia de Salgueiros: 15.
#DumbríéPatrimonio #DumbríaéTurismo
Dumbría é Cultura 